Frantziskotarrak instituzinoa dira Bizkaian. Foruan alkartea izan dabe azken 305 urtean. Atzo herritarrek esker oneko mezea ospatu eben eurekaz batera. Komentutik doaz baina “ez urrun – Madariaga fraileak dinoanez-. Felix eta Pedro Bermeoko komentuan egongo dira eta ni neu, Bilboko San Frantziskokoan”.
Sasoian sasoikoa. Orain hiru mende Izaroko ugartetik alde egin behar izan eben frantziskotarrek eta orain be, bokazinoen faltak eraginda, maletak egin behar izan dabez errealidadera egokituz.
Izaron 1422tik
Bizkaiko ugarterik handienean, Izaron, egon ziran frantziskotarrak XV. mendearen hasieratik. Kalahorrako gotzainak Diego López de Zuñigak eta Martín de Arteaga fraileak eregi eben komentua bertan.
Oraindino be hasierako komentu haren aztarnak dagoz ugartean. 240 maila egozan itsasotik eraikinera heltzeko eta sasoiko erreginak jarri eban dirua honeek egiteko. Isabel Igoa ez eze, bere senarra Fernando Katolikoa eta Enrique IV. bere nebea be igaro ziran bertatik. Gernikako Batzar Etxetik, Gernikako arbolaren aurrean foruei zin egin ondoren joaten ziran ugarteko komentura otoitz egitera.
Komentua
Lau fraile, Martin de Arteaga buru zala izan ziran lehenengo ugarteko komentuan bizi ziranak. Urte horretan bertan, Gernikan, lekaime klaratarren komentua eregi zan. Honeek urte honetako apirilean itxi dabez ateak.
Izaroko eraikinak 1000 metro karratu baino gehiago eukazan. Patioa eukan erdigunean eta putzu bat. Putzuaren inguruetan egoan eleiza barria, zaharra eta fraileen etxebizitzea. Sukaldea eta jantokia ortuaren ondoan egozan.
Itsaslapurrak XVI. mendearen amaieran
Komentuari eraso egin eutsien Frantziako kortsarioek 1596an. Lehenengo Bermeora sartzen ahalegindu ziran baina harresia aurkitu ebenez, errezago egin jaken fraileen kontra egitea. Holan, ontzi pare bat heldu ziran ugartera. Fraileak preso hartu, irudiak apurtu eta sua emon eutsien artxiboari eta komentuari. Zutik geratu ziran bakarrik eleizea eta klaustroa. Urteak joan eta etorri, azkenean fraileek handik alde egiteko erabakia hartu eben.
Lehenengo Mundakan saiatu ziran baina azkenean Foruko ama-alaba bik euren etxea emon eutsien eta bertan sortu eben komunidadea. Gernika alboko herrian egon dira fraileak azken 305 urteotan.
Pastoral Barrutiaren agurra irailean
Irailaren 21ean, Pastoral Barrutiak esker oneko mezea ospatuko dau fraileakaz Tourseko San Martin parrokian.
Ostean, bazkaria egingo da inguruko jatetxe batean.
